Praca spedytora międzynarodowego lub krajowego to odpowiedzialne i niezwykle dynamiczne zajęcie. Studia lub technikum spedycyjne mogą zwiększać szanse na zdobycie zawodu spedytora, lecz posiadanie kierunkowego wykształcenia nie jest obowiązkowe. Myśląc o pracy w spedycji międzynarodowej konieczna jest natomiast znajomość języków obcych. Sprawdź, czym zajmuje się spedytor w transporcie drogowym.
Kim jest spedytor?
Kto to jest spedytor? W dużym uproszczeniu jest to osoba odpowiedzialna za organizację transportu drogowego, morskiego, lotniczego lub kolejowego. Fachowa organizacji przewozu ładunków wymaga nie tylko odpowiedniej wiedzy, lecz także doświadczenia. Spedytorzy często odpowiedzialni są za transport towarów o znacznej wartości, specjalnych warunkach przewozu (np. transport chłodniczy, towarów niebezpiecznych ADR lub ponadgabarytowy) lub o ściśle wskazanych datach i godzinach załadunku oraz rozładunku. Co więcej, wszystkie wspomniane czynniki mogą występować razem podczas realizacji pojedynczego transportu.
Doświadczeni spedytorzy często wspierają swoją wiedzą i doświadczeniem przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe. Ponadto dzięki współpracy z przewoźnikami spedytorzy mogą zapewnić swoim klientom większą dostępność przestrzeni ładunkowej niż jedna bądź kilka firm transportowych. Spedytorzy najczęściej specjalizują się w jednej gałęzi transportu. Na rynku nie brakuje jednak firm spedycyjnych, które zatrudniają specjalistów od przewozów drogowych, morskich czy lotniczych, co pozwala kompleksowo realizować nawet złożone zlecenia spedycyjne.
Czym zajmuje się spedytor?
Spedytorzy muszą dysponować fachową wiedzą z zakresu transportu towarów. Przed podjęciem się realizacji zlecenia spedycyjnego osoba odpowiedzialna za organizacje transportu ładunków powinna szczegółowo ustalić wymiary, masę oraz warunki przewozu przesyłki. Następnie należy dokładnie określić adresy załadunku i dostawy, m.in. po to, aby sprawdzić, jaki pojazd ciężarowy będzie w stanie dojechać do wskazanych miejsc. Czynność ta jest szczególnie istotna podczas planowania załadunku lub dostawy poza teren centrów logistycznych, które zazwyczaj dysponują odpowiednim zapleczem magazynowym. Skompletowanie tych wszystkich danych jest spedytorowi niezbędne do:
- Kalkulacji koszty transportu.
- Wskazania planowanego czasu przybycia, czyli ETA (ang. Estimated Time of Arrival).
- Dopasowania odpowiedniego środka transportu.
Ustalenie przez spedytora wszystkich potrzebnych informacji dotyczących zleceń spedycyjnych wymaga precyzyjnej komunikacji z klientami. Do pracy w spedycji z klientami krajowymi wystarczy znajomość języka polskiego, jednak osoby planujące pełnić obowiązki spedytora międzynarodowego powinny możliwie płynnie mówić i pisać w językach obcych. Średniozaawansowana znajomość języka angielskiego to absolutne minimum. Do pracy w spedycji z klientami zagranicznymi często przydaje się także język niemiecki, włoski, francuski i hiszpański. Reasumując, znajomość języków obcych znacznie ułatwia pracę w spedycji drogowej. Do cech dobrego spedytora zaliczają się także:
- Odporność na stres.
- Zdolność do pracy pod presją czasu.
- Umiejętność negocjacji warunków umowy przewozu.
- Umiejętności analityczne.
- Dokładność i zwracanie uwagi na detale.
- Umiejętność pracy zespołowej.
Ponadto praca w spedycji z systemami TMS (czyli do zarządzania transportem, ang. Transport Managment Systems) oraz CRM (do zarządzania relacjami z klientami, ang. Customer Relationship Managment) wymaga nabycia biegłości w obsłudze tych systemów informatycznych.
Jak wygląda praca spedytora?
Codzienna praca spedytora to poza samą organizacją transportu ładunków także m.in. monitorowanie transportu, kompletowanie i weryfikacja dokumentacji przewozowej, a także pozyskiwanie nowych klientów i przewoźników. Ostatnie dwie aktywności często wymagają weryfikacji podmiotów, z którymi spedytor planuje rozpocząć współpracę. Czynność ta pozwala uniknąć wielu przykrych niespodzianek w pracy spedytora międzynarodowego i krajowego.
Na czym jeszcze polega praca spedytora? Poza organizacją transportu spedytorzy często pomagają w następujących czynnościach:
- Organizacja odprawy celnej.
- Przeładunki lub magazynowanie towarów.
- Zawieranie umów na ubezpieczenie ładunku (tzw. ubezpieczenie cargo).
Jaki jest zakres obowiązków spedytora drogowego?
Odpowiedzialność spedytora, a dokładnie spedycji jako podmiotu organizującego transport towarów, została określona w przepisach Kodeksu Cywilnego (K.C.). Według art. 794 § 1 przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonana innych usług związanych z jej przewozem. Z kolei według § 1 wspomnianego artykułu spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu zleceniodawcy.
Szczególną uwagę warto zwrócić na art. 799 K.C., który reguluje odpowiedzialność spedytora za winę w wyborze. Według zapisów tego artykułu spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonaniu zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze tego podmiotu. Z kolei art. 800 K.C. wskazuje, że spedytor może samodzielnie dokonać przewozu towarów. W tym przypadku spedytor ma jednocześnie prawa i obowiązki przewoźnika.
Zakres odpowiedzialności spedytora precyzuje art. 801 K.C.:
- § 1 – Odszkodowanie za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki w czasie od jej przyjęcia aż do wydania przewoźnikowi, dalszemu spedytorowi, dającemu zlecenie lub osobie przez niego wskazanej, nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora.
- § 2 – Spedytor nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nie przekraczający granic ustalonych we właściwych przepisach, a w braku takich przepisów – granic zwyczajowo przyjętych.
- § 3 – Za utratę, ubytek lub uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych albo rzeczy szczególnie cennych spedytor ponosi odpowiedzialność jedynie wtedy, gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora.
Na czym polega praca spedytora morskiego, lotniczego lub kolejowego?
Zakres pracy spedytora morskiego to w dużej mierze organizacja i zarządzanie procesem transportu. Tym samym nie odbiega znacznie od czynności wykonywanych przez koleżanki i kolegów wyspecjalizowanych w przewozach drogowych. Transport towarów drogą morską (np. pomiędzy kontynentami) wymaga jednak częstszych kontaktów z agencjami celnymi. Podobnie ma to miejsce w spedycji lotniczej, gdy towar trafia poza terytorium Unii Europejskiej. Natomiast kolejowi spedytorzy, podobnie jak morscy najczęściej organizują przewozy międzynarodowe i krajowe w kontenerach o standardowych wymiarach wynoszących 20′, 40′ lub 45′. Warto zauważyć, że zazwyczaj podczas logistyki ostatniej mili (czyli kiedy kupujący po raz pierwszy ma kontakt z towarem) zarówno przesyłki morskie, lotnicze, jak i kolejowe dostarczane są transportem drogowym.
Jakie są dodatkowe zadania spedytora?
Praca spedytora międzynarodowego lub krajowego bywa pełna niespodzianek. Nawet najlepiej zaplanowany transportu towarów może napotkać nieprzewidziane komplikacje. Jeśli źródła problemów jest przejściowe, takie jak np. utknięcie ciężarówki w korku lub nieplanowany postój z powodu niekorzystnych warunków atmosferycznych, dobry spedytor musi pozostać w kontakcie z klientem i informować go o aktualnej sytuacji. Z kolei, gdy problemy mają charakter stały, taki jak awaria ciężarówki lub utrata towaru (np. na skutek kradzieży bądź pożaru), spedytor powinien aktywnie uczestniczyć w procesie naprawy szkody, czyli np. zorganizować sprawny pojazd w celu przeładunku i dostawy towaru. Z kolei w przypadku całkowitej lub częściowej utraty przesyłki spedytor powinien współpracować z policją i towarzystwem ubezpieczeniowym w celu likwidacji szkody.
Jak zostać spedytorem?
Choć zawód spedytora cieszy się dużym zainteresowaniem, dopiero od niedawna uczelnie wyższe prowadzą studia licencjackie i magisterskie o profilu spedycyjnym. We wcześniejszych latach najbardziej zbliżone programowo były studia na kierunku logistyka. Absolwenci innych kierunków myślący o zawodzie spedytora międzynarodowego lub krajowego mogą np. skorzystać z dość bogatej oferty studiów podyplomowych, które przybliżają tajniki pracy w spedycji drogowej, morskiej, kolejowej czy lotniczej. Z kolei uczniowie, którzy ukończyli szkołę podstawową i myślą o pracy spedytora mogą pójść do technikum spedycyjnego. Tytuł technika spedytora można uzyskać także uczęszczając do szkół policealnych.
Jakie są wymogi formalne, aby dostać pracę w spedycji?
Ukończenie studiów logistycznych lub technikum spedycyjnego może ułatwić zdobycie pracy w spedycji krajowej i międzynarodowej. Posiadanie kierunkowego wykształcenia nie stanowi jednak formalnego wymagania na stanowisku spedytora. Co więcej, na popularnych portalach można znaleźć oferty pracy w spedycji bez doświadczenia i dyplomu. Warto jednak mieć na uwadze, że praca jako asystent lub młodszy spedytor bez elementarnej wiedzy z dziedziny transportu i logistyki dla wielu osób okazuje się zbyt dużym wyzwaniem. Dlatego warto skorzystać z każdej okazja do zdobycia wiedzy na temat usług spedycyjnych. W połączeniu ze znajomością języków obcych nawet osoby z niewielkim doświadczeniem mogą mieć szansę na zdobycie i utrzymanie pracy w spedycji międzynarodowej.
Jakie są zarobki spedytora?
Wiele osób decyduje się na pracę w spedycji międzynarodowej i krajowej z powodu atrakcyjnych zarobków spedytorów. Na wynagrodzenie najczęściej składają się kwota podstawowa oraz premia uzależniona od osiąganych wyników. W zależności od doświadczenia i lokalizacji miejsca pracy tzw. podstawa wynosi zazwyczaj od 4 do 6 tys. złotych „na rękę”. Znaczną część zarobków spedytora stanowią premie, które wypłacane są zazwyczaj po przekroczeniu określonego progu zysku lub obrotu wynikającego ze zrealizowanych usług spedycyjnych. Premie mogą być naliczane indywidualnie lub grupowo w zależności od postanowień pracodawcy. Wielu spedytorów międzynarodowych i krajowych pracuje na umowach B2B, czyli prowadzą własną działalność gospodarczą i rozliczają się z firmą spedycyjną na podstawie faktury. W tym przypadku również może występować podstawowa część wynagrodzenia oraz premia, lecz nie jest to obowiązkowe, a obie strony mogą ustalić jedynie procentowy podział zysku wygenerowanego przez spedytora.
